LẠI ĐIỂM HAI

Bức tranh nổi tiếng của F.P.Reshetnikov được sáng tác vào năm 1952 trong thời đại Stalin.

Ở Nga, bức tranh "Lại điểm 2" nổi tiếng đến mức từng được in vào bìa cuốn sách giáo khoa tiểu học "Tiếng mẹ đẻ", nó nằm trong chương trình mô tả, tìm hiểu tranh vẽ của học sinh tiểu học và trở thành kịch bản của các tiểu phẩm hài, phim hoạt hình (http://m.youtube.com/watch?v=LyoiRNTXmy8) và các tranh, ảnh, truyện tranh chế...  

Bức tranh còn là tiền đề cho một bức tranh khác của Reshetnikov được sáng tác sau đó ít lâu: bức "Thi lại" (1954). 

Ban đầu Reshetnikov định vẽ bức tranh với tên "Lại điểm 5" (hàm ý: điểm xuất sắc đã trở thành một sự thường trong thời đại của ông!). Nhưng khi tới trường học tìm mẫu vẽ, họa sĩ đột ngột thay đổi ý định bởi cậu bé học sinh giỏi mà ông định chọn làm mẫu khi lên bảng lại không thuộc bài và bị điểm hai. Bản phác thảo đầu của bức tranh vẽ cậu bé bị điểm hai trên lớp. Song khi họa sĩ về nhà thì gặp chuyện cô con gái Liuba của mình không may cũng bị điểm 2, họa sĩ quyết định lấy chú bé hàng xóm làm mẫu và vẽ cảnh cậu bé bị điểm 2 về chịu trận ở nhà ra sao.

Nguyễn Thụy Anh nhận xét: "Điểm 2 có vẻ gần hơn với tâm lý bọn trẻ, vì điểm 5 chỉ mang lại vui sướng tột cùng nếu đã từng biết qua điểm 2".

Nhìn vào bức tranh tôi cứ nghĩ mãi về cậu bé bất hạnh với cái cặp nhàu nát đã câm lặng tránh cái nhìn nghiêm khắc đến đau lòng của bà mẹ, cái nhìn trách móc có phần cao ngạo của cô chị đội viên chỉn chu, cái nhìn khoái chá của thằng em còn chưa biết thế nào là "xơi ngỗng"... Cả khung cảnh xung quanh, cả bức tranh "Đến nơi nghỉ hè" trên tờ lịch (cũng là một bức tranh nổi tiếng của Reshetnikov) đều như lên án, trêu ngươi... Duy chỉ có chú chó thân thiết là có phần cảm thông, chia sẻ...  

Bức tranh là lời trách móc hay là sự cảm thông với kẻ thất bại đáng hổ thẹn trong thời đại chiến công của những con người không chấp nhận thất bại?

(HP)